Ээждээ эргэн мэндэлвэл..

.
Ээждээ би эргэн мэндэлвэл
Цаг нарны хорвоогоос сүү шиг асгарчихаад л
Цагийн гинжин дээр нь хэлд орж ээжээ гэж дуудахсан
Цайныхаа дээж өргөдөг зүгрүү нь мөлхөж хүрчихээд
Цагаан идээний үнэртэй энгэрт нь зүүгдээд үл буухсан

Ээждээ би эргэн мэндэлвэл
Үрийн заяандаа хүү нь болж төрчихөөд
Үүднийхээ босгоор давахдаа ижийнхээ хормойноос нь зүүгдэхсэн
Үйлийн тойргоос бүүвэйн дууг нь сонсчихоод
Үргэлж энэ дууг сэтгэлдээ өнгөтөөр сийлж хадгалахсан

Ээждээ би эргэн мэндэлвэл
Жамт орчлонгийн хүрдийг сөрж урсчихаад
Жаргалын замаар мөлхөж ирэхсэн би ижийдээ
Заяа тавилангийн замаар буцаж нүүж ирчихээд
Жаахан буурал ижийгээ залуу болгож ахиад мэндлэхсэн
Ээждээ би эргэн мэндэлвэл...

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал

2017.09.12

Та минь л мэднэ ааваа

Ааваа гэж
Хэлж сурах гэж хичнээн удаа авиа давтсаныг минь
Ааваа гэж
Хэн нэгэнтэй андуурахгүй гэж хичнээн удаа төрхий чинь ширтсэнийг минь
Та минь л мэднэ ааваа

Ааваа гэж
Дуу хоолойг чинь таних гэж хичнээн удаа чимээ хүлээснийг минь
Ааваа гэж
Дурсах гэж хичнээн удаа бодсоныг минь
Та минь л мэднэ ааваа

Ааваа гэж
Гунигтай харцанд нь өнгө нэмэх гэж хичнээн удаа шаналсныг минь
Ааваа гэж
Гурван нүүдлийн газраас хичнээн удаа тэмүүлснийг минь
Та минь л мэднэ ааваа

Ааваа гэж
Хорвоогоос буцсаны чинь дараа хичнээн удаа уйлсаныг минь
Ааваа гэж
Хорьхон насандаа өнчирсөнийхөө дараа хорвоод хичнээн их гомдсоныг минь
Та минь л мэдээгүй ээ ааваа

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал

2016.11.23

Сүүн сэтгэл

Миний ээжийн сэтгэлээс сүү үнэртдэг
Мэлмий сайхан харцанд нь амьдрал дулаацдаг
Үнэртсэн сүүний амт нь амь халуун байдаг
Үнсүүлэх гэж ойртохдоо сүүний үнэрт нь хоргодог

Сүүн сэтгэлтэй ээжийн хүү болохоор
Насаараа би ээжийгээ тойрч хайлсан
Сүүдэр газар ч хайранд нь дулаацаж
Ижий сүү хоёртоо эрхэлж өссөн би

Миний ээжийн хайр нь сүү байдаг
Мэлмий сайхан харц нь элбэрэл байдаг
Эх учиггүй хайрын үндэс нь сүү байдаг
Ээж сүү хоёр намайг бүтээсэн амьдрал байдаг

Дуун уянгатай ээжийн хүү болохоор
Бүүвэйн дуу нь чихэнд хоногшиж үлдсэн
Дуулим хорвоогийн өнгө сайхан дунд
Ижий сүү хоёртоо эрхэлж өссөн би

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал
2016.02.11

Жилийн өнгө

Адууныхаа онд орсоноор өнгөрсөн жилийнхээ өнгийг дүгнэдэг
Азынхаа дөрвөн бэрхээр ирэх жилийнхээ өнгийг шинждэг
Алдаа оноогоо дэнсэлж жилийнхээ заслыг хийлгэдэг
Арслан заантай хүчээ үзэж жилийнхээ бярыг шалгадаг

Шинийн нэгний өглөө золгохдоо өнгөрсөн жилийнхээ өнгийг дүгнэдэг
Ширдгэн дээр буусан дөрвөн бэрхээр жилийнхээ өнгийг дүгнэдэг
Шинийн хоёрны сарыг ажиж ирэх сарынхаа өнгийг үздэг
Шинэ орсон цаснаар анд гарч жилийнхээ хийморийг мялаадаг


Халуун хошуутай малынхаа онд орсоноор жилийнхээ өнгийг дүгнэдэг
Хаврын эхэн сарын шинийн нэгний нарыг ажиж жилийнхээ өнгийг шинждэг
Хадган дээр үгийн сайхныг хэлж жилийнхээ өнгийг ерөөдөг
Хаан уулынхаа хадган цэнхэр овоондоо гарч ирэх жилээ даатгадаг

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал

2015.11.18

Танил

Таньдаггүй олон хүн дунд
Таньдаг нэг хүн харагдах нь
Таашаал мэт сайхан 

Таньдаг олон хүн дунд
Таньдаггүй нэг хүн харагдах нь
Таавар мэт сонин

Танилтайгаа олон жилийн дараа
Таарч уулзах нь
Талын нар мэт сайхан

Танилцаж нөхөрлөөгүй хүнтэй
Таарч уулзах нь
Тааж мэдэхийг хүсэх оньсого мэт

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал

2015.03.12

Би ижийгээ санахад

Би ижийгээ санахад
Тээгэн дээр тогтсон тэргэл саран
Тэрэгний мөрөн дээр хэвгийж
Тэнгэрээс шивэрсэн намрын бороо
Тэндээ тогтож миний дээр асгардаггүй ээ

Би ижийгээ санахад
Зүрхэн дундуур зүссэн хагацал
Зүүдэнд ирэхдээ нойтон болж
Зүгээр л дэргэд минь байсан ижийгээ би
Зүг зүгийн тэнгэрийн хаана нь одсоныг мэдээгүй ээ би

Би ижийгээ санахдаа
Будантай нуурын тохойноос эрт нисчихсэн шувуу
Буцаж эргээд буухдаа нуураа олоогүй төөрчихсөн шиг
Булагтай царман тохойн арал дундах гэрийнхээ гадаа би
Бусдаас би ижийгээ нэхэж уйлчихсан зогсож байсан

Би ижийгээ санахдаа
Энэ жамт орчлонгийн буруу эргэсэн хүрдэн дунд
Эмтэрчихсэн сэтгэлээ эвлүүлэх гэж ядсан
Энгэрийнхээ нойтон нулмисаас ичих нь битгий хэл
Эцгийн гэрийнхээ хоймор ижийгээ нэхэж хүүхэд шиг цурхиртлаа уйлсан би

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал
2015.12.12

Мод яг хүн шиг

Ургаж буй мод
Өсөж буй хүүхэд шиг эмзэгхэн
Уулын оройруу зүтгэж байгаа нь
Аавынхаа энгэрлүү зүтгэж буй хүүхэд шиг

Ургаагаараа байгаа мод
Цэл залуу хүн мэт цэх шулуун
Уулын хярд дүнхийж буй нь
Уул хангайн эзэн мэт

Унаж буй мод
Өтөл настай өвгөн мэт
Уулын оройгоос уруудаж байгаа нь
Удахгүй бурхан болох өтөл настан мэт

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал
2016.04.24

Ижийдээ өргөсөн үг

Жаврын газар ижий минь даарах вий гэж санаа зовдог нь
Үр нь байсан ээжээ
Жамтын орчлонгоос эргээд буцчих вий гэж ижийгээ харамладаг нь
Үр нь байлаа ээжээ

Жаргалын замаар хүүгээ явуулчихаад жаахан амаръяа гэж суугаад үлддэг нь
Ээж минь л байсан
Жаран жилээс эргэж заавал үрдээ тэмүүлдэг нь
Ээж минь л байлаа

Насан өндөрөөсөө нурчих вий гэж ижийгээ түшиж тулдаг нь
Үр нь байсан ээжээ
Нартын жамаас надад ээжийг минь үлдээгээч гэж уйлж дуулан гуйдаг нь
Үр нь байлаа ээжээ

Намрын газраас намайг асууж нар жаргатал хүлээж суудаг нь
Ээж минь байсан
Найман сарын бороо шиг намайг санахаараа уйлж суудаг нь
Ээж минь л байлаа

Сөхөрч суугаад үнсүүлэхдээ сүүний үнэрээ санаж нялхардаг нь
Үр нь байсан ээжээ
Сүсэглэхийн түрүүнд ээжээ хэмээн эрхгүй дууддаг нь
Үр нь байлаа ээжээ

Сүүндээ амилуулж хүн болгочихоод сүүдрээс харамлаж санаа зовнидог нь
Ээж минь л байсан
Шөнөжин сууж бүүвэй аялчихаад өдөржин сууж үйл урладаг нь
Ээж минь л байлаа

Зүүднээсээ олчихоод зүрхэндээ гуниг тээгээд үгүйлдэг нь
Үр нь байсан ээжээ
Зөн совингоосоо үзчихээд зөвхөн дотроо сэмэрч санадаг нь
Үр нь байлаа ээжээ

Зөвхөн би хүүгийнхээ төлөө амьд явнаа гэж боддог нь
Ээж минь л байсан
Зөөж нүүсээр холдсон цаг цаг хугацаанаас зөвхөн надруу эргэсэн сэтгэл
Ээж минь л байлаа

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал
2016.11.19

Аав минь намайг

Аав минь намайг
Хэлд орж ааваа гэж дуудахад
Чи энэ бүхний эзэн нь гэж
Гал голомтоо надад бэлдсэн



Тэнгэрийн нар гудайж ирээд тусдаг
Уулам саруулхан хоймортой
Тэнгисийн ус давалгаалж ирээд тулж саатдаг
Өндөр босготой
Гал голомтынхоо ганц эзэн нь би

Аав минь намайг
Хөлд орж адуу гэж тэмүүлэхэд
Чиний морь энэ гэж
Адуун дундаасаа ууган унагаа надад зүсэлсэн

Унага бид хоер хамт өсөхдөө
Улсын наадамд уралданаа
Уяач болноо гэж
Бие биенээ ирлэж өссөн

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал
2014.07.26

Нэг л

Нэг л намар нисэж яваад ирээгүй тэр шувууд хаачсан юм бол
Нүүдлийн замдаа нүгэлтний гарт өрсөн юм болов уу
Нэг л амьдралаас нэр нь үлдээд одсон хүмүүс хаачсан юм бол
Нөмгөн ертөнцөөс нөгөө ертөнцрүү явчихсан юм болов уу

Нэг л хавар ирсэн шувууд нисэхгүй үлдэх нь юуных юм бол
Нүүдлийн замдаа нөмгөн сууж явгалаагүй удсаных юм болов уу
Нэг л хорвоогоос нэр төртэй явсан хүмүүс хаачсан юм бол
Нэрээ үлдээчихээд нээрээ өөрсдөө хаачсан юм бол

Нэг л өвөл орсон цас нэвсийтлээ хаанаас ордог юм бол
Нүүдлийн зам хаах гэж нөмгөн шөнөөр орсон юм болов уу
Нэг л орчлонгоос нисээд явчихсан хүмүүс хаачсан юм бол
Нүгэлт хорвоогоос нүүрээ буруулсных юм болов уу

Нэг л зун орсон бороо нимгэн хувцас норгодог юуных юм бол
Нэвширсэн ус нь цэцэг навчинд хэрэгтэй байсан юм болов уу
Нэг л ертөнцөөс нэрээ орхиод одсон хүмүүс хаачсан юм бол
Нүүдлийн шувуу шиг нүүгээд явчихсан юм болов уу

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал

2017.01.23

Өвөг дээдэс минь

Монгол гэдэг үгнээс морио аргамжсан дээдэс минь
Монгол гэдэг үгнээс мохошгүй зоригий нь өвлөсөн өвгөд минь
Монголоо байгуулахдаа мохож үзээгүй дээдэс минь
Монголынхоо төлөө мориноосоо буугаагүй өвгөд минь

Буурал түүхийн замаар буцаж төрсөн дээдэс минь
Булгисан адууны нуруун дээрээс бууж ирээгүй өвгөд минь
Бусдын хүндлэл дээр бурхан шиг оршсон дээдэс минь
Буяны мөрөөр яваад буцаж ирээгүй өвгөд минь

Дээдсийнхээ түүхийг дээлтэйгээ хамт үлдээсэн дээдэс минь
Дээвэрт монгол гэрийнхээ дэг ёсыг эвдээгүй өвгөд минь
Дэргэд нь өссөн хүүдээ дэндүү ихийг өвлүүлсэн дээдэс минь
Дэлтэй морины нуруун дээрээс дэлхийд тэмүүлсэн өвгөд минь

Үс нь бууралтсан ч үг нь улам ухаажсан дээдэс минь
Үнэний мөрөн дээрээ үрчлээ нэмсэн өвгөд минь
Үүдэндээ биш хоймороо залагдсан дээдэс минь
Үр ачаа өмөөрч өнөд ирээдүйгээс эргэсэн өвгөд минь

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал

2013.12.25

Ээждээ хэлж амжаагүй үгс

Цэцгийн үнэртэй биеий нь эмтэлж би төрчихөөд
Цэл залуу насы нь булааж би өсчихөөд
Мөнх амьтай гэж хичнээн их дууллаа даа
Мөнхийн усыг олноо гэж хичнээн их хуурлаа даа

Хүүдээ ээж минь гомдсон байх даа
Хүний орчлонгоос явтлаа сэмэрсэн байх даа

Амьдралын сайхныг нь уйлахаараа айлгаж булаачихаад
Амь амьсгалы нь өвдөхөөрөө айлгаж зовоочихоод
Шүүдрийн усаар цай чанаж өгнө гэж хичнээн их хуурлаа даа
Шүтэж амьдрах атал би хичнээн ихээр зовоолоо доо

Наддаа ээж минь гомдсон байх даа
Насаараа сэмэрч гуньсан байх даа

Бороонд нороход нар шиг эврээдэг хайры нь булаачихаад
Бодолдоо даарахад гал шиг дулаацуулдаг элбэрлий нь үгүйсгэчихээд
Зуу наслуулнаа гэж би ээжийгээ хичнээн их горьдоолоо
Зургаан сард яваад очноо гэж би ээжийгээ хичнээн их хүлээлгэв дээ

Үрдээ ээж минь гомдсон байх даа
Үргэлж сэмэрсээр цөхөрсөн байх даа

Өвдөхөд ойр байдаг сэтгэлий нь гомдоочихоод
Өмрөхөд сэтгэлий нь засдаг сургаалы нь мартчихаад
Ачий нь тань хариулнаа гэж хичнээн ихээр горьдоолоо
Амьд яваагаа дуулгахгүй ээжийнхээ сэтгэлийг хичнээн ихээр зовоолоо доо

Нулмисаа нууж удаан явсан байх даа
Нууцхан шаналсаар өтөлсөн байх даа

Сүү шим хоеры нь сорж өсчихөөд
Сүүдэрт дааруулж наранд гандаачихаад

Үүрдийн амьдрал бэлэглэнээ гэж би ээжийгээ хичнээн ихээр хуурлаа даа
Үргэлж таныгаа хайрланаа гэж хэлчихээд
итгэлийг нь хичнээн их алдлаа даа
Хайлсаар яваад сэмэрсэн байх даа
Хайртай үрдээ гомдож явахгүй зовсон байх даа ээж минь

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал
2013.08.18

Буурлуудаа хүндэлж яваарай

Ухаант үгий нь сонсож
Урмын үгээр мялаагаарай
Улам ихээр хүндэлж
Уяхан сэтгэлий нь аргадаарай

Өтгөн цайг нь ууж суухдаа
Өвгөдийн үнэн үгий нь сонсоорой
Өндөр насы нь хүндэлж
Үгийн зөөлнөөр дэмнээрэй

Бууж суугаад мордохдоо
Буян заяанд нь талархаарай
Бурхан шүтээний нь дээдэлж
Буурлуудаа хүндэлж яваарай

Тохойг нь дэмнэж золгохдоо
Тонгойж бөхийн үнсүүлээрэй
Тоонот монгол гэрийн нь
Тотгонд нь бөхийж хүндлээрэй

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал
2016.05.21

Баяннуурын унаган хүлгүүд

Толин нуурын усанд
Торгон дээлтэй адуучин тодорноо
Тоосон дундаас адуу янцгааж
Толгод дагаж уянгалнаа

Баяннуурын унаган хүлгүүд
Уул усаа түшиж төрнөө
Байгалийн сайхан хаврын сардаа
Унагаа дагуулж нуурандаа ирнээ

Толин нуурын сэрүүн эрэг дээр
Тоглож байгаад унага унтанаа
Тоос босгосон адууны хөлийг
Тогтоож байгаад нуур чийглэнээ

Баяннуурын унаган хүлгүүд
Нуурынхаа усанд шумбаж сэрүүцнээ
Барааны газраас нуурлуугаа яарж
Униарт талаасаа дэргэж ирнээ

Толин мандалтай Баян нуур минь
Торгоны өнгө шиг тодорноо
Тоглож байгаад унаган хүлгүүд нь
Тодорч улсын наадамд уралданаа

Баянуурын унаган хүлгүүд
Уул усаа түшиж төрнөө
Байгалийн сайхан хаврын сардаа
Унагаа дагуулж нуурандаа ирнээ

Толин өнгөтэй Баяннуур минь
Толгодын орой дээгүүр дэвэрнээ
Тос даасан нутгийн нуур минь
Тоосонд даруулж адууны хөлд баярланаа

Баяннуурын унаган хүлгүүд
Нуурынхаа усанд шумбаж сэрүүцнээ
Барааны газраасаа яарж
Униарт талаасаа дэргэж ирнээ

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал

2015.11.14

Танд баярлалаа

Тулгамдаж явахад минь
Тусалсан танд баярлалаа
Тусч сайхан занд чинь
Тун ихээр баярлалаа

Танихгүй ч гэсэн танд баярлалаа
Таны энэ сайхан сэтгэлд баярлалаа
Танилцаж нөхөрлөн танил болсон
Танд маш их баярлалаа

Харцандаа намайг тогтоосонд баярлалаа
Харахдаа инээмсэглэл илгээсэнд баярлалаа
Үгийн зөрөөнд урмаа дэвссэнд баярлалаа
Үнэндээ би танд хязгааргүй баярлалаа

Хүйтэн харцнаас намайг өмгөөлсөнд баярлалаа
Хүнлэг сэтгэл гаргасан таньд баярлалаа
Хүний мөн чанар цаашаа болсон энэ үед
Хүн хүнээс илүү танд баярлалаа

Үүрч яваа ачаанд минь хүч нэмж
Үгийн сайхнаар урам хайрласанд баярлалаа
Үүлэн сүүдэр доороос нар шиг ивээсэн танд
Үнэхээр би маш ихээр баярлалаа

Зүс зүсээ үл таних хэрнээ
Зүрх сэтгэл гаргаж тусалсан танд баярлалаа
Зөвхөн баярлалаа гэж хэлээд зогсохгүй
Зүрх сэтгэлдээ үргэлж танд талархаж явнаа

Гараа өгч татаж босгосон танд баярлалаа
Гал шиг халуун сэтгэлээрээ тусалсан танд баярлалаа
Гайхамшиг болмоор тусч сэтгэлд тань баярлалаа
Ганцхан удаа баярлах биш дахин дахин баярлалаа

Бүдэрсэн байхад минь татаад босгосон танд баярлалаа
Бүтэлгүй явахад минь түшсэн танд баярлалаа
Сүүдэр өшигчсөн гунигаас минь хагаслаж
Сүүн сэтгэлээ дэвсэж урам хайрласанд баярлалаа

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал
2012.03.12

Ижийтэй намар

Энэ намар
Ижий бид хоерын намар байсан
Сүүн заадаснаас хайр элбэрэл буцалж
Сүүдрийн доороос нар өндийхөд
Талын хөх зэрэглээ гадаа ирчихсэн
Таана мангирынхаа үнэрээр дайлахад
Суль хүртэл тасрахгүй байсаар өвлийн эхэн сартай золгож
Шувууд хүртэл буцахгүй байсаар харцанд өвөлжихөөр үлдэхэд
Улирлын амралтаараа ирсэн оюутан
Ээждээ хоргодсоор хичээлээсээ хоцроход
Уул уулын орой дээрээс хүүгээ харнаа гэж
Ээж нь хүүгээ үнсээд мордуулж байсан
Ийм л намар
Ижийтэй намар байсан

Хөх нүдэн тэнгэр цасан шамарганы үүлгүй
Хөхөмдөг нарны наагуур унах сүүдэргүй
Нутгийн уулсын тэргүүн цасгүй
Нуурын ус хөлдөхгүй харцалсан тохойд
Намар нутаг буцаагүй ангирын сүрэг
Намайг хань татах мэт
Ижил сүрэгтэйгээ хамт
Элэг бүтэн өвөлжихөөр үлдэхэд
Борогч ингэ доголон нулмистай
Ботгондоо хоргодон ирж буцан гүйсэн
Ижийтэйгээ үдсэн сүүлийн энэ намар
Намайг хүн болсоноос хойшхи
Намар намраас
Хамгийн сайхан намар байсан

Энэ намар
Ижий бид хоерын намар байсан
Үйл учиг хоер сүүлийн намраа эвлэж
Өвөл намар хоер анх удаа
Нэг улирал шиг хамт байхад
Аргамжааны морьд өвсөө идэж барахгүй цатгалан хонож
Айл айлын өрхний оосор салхинд дэрвэхгүй
Хөх аргалын утаа тэнгэрт солонгорч
Хөвч хангай дэндүү баянаа гайхуулахад
Аз жаргал хаалгаар ороод ирсэн
Амьдрал энэ диваажин шиг налайж
Намар намраас нэг л дулаахан
Намайг ижийтэй минь үлдээсэн
Миний үзсэн намруудаас
Миний мэдэх хамгийн сайхан намар байсан

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал
2012.02.11

Мөрөөдлийнхөө зүгт

Өнөөдрөөс холдож чадахгүй цаг хугацаанаас өрсөж
Өнө ирээдүйрүү ниссэн мөрөөдлийнхөө зүгт
 Бодлын чөлөөгөөрөө борлог морио оосорлож
Бороо орсон зуны нойтон замаар одоход
Цаг хугацаа надаас зүүгдэж
Цасан доороос цэцэг ургаж хавар боллоо гэх шиг
Хүйтэн салхины үзүүрээсээ бүлээн үгээр аргадахад
Хүний мөрөөдөлд хязгаар байдаггүй юм аа гэж
Би мөрөөдлийнхөө зүгт одсон

Тавилангийн цагаан тоос миний унасан морины хөлөөс зүүгдэж
Талын уудам дундуур мөрөөдлийн зам зурайхад
Нарны эртэд цэцгийн сайхан нь өндөлзөж
Намайг сайн яваарай гэх шиг салхин хэмнэлд дохилзоход
Би мөрөөдлийнхөө зүгт одсон

Үүлэн хээний торгон сүүдэр доороос үдийн нар зугтаах шиг
Үйлийн цагаан тавилан намайг дагуулж хол одоход
Унтаж байгаад сэрсэн хүн шиг орчлон надад сонин санагдаж
Улам ихээр би мөрөөдлийн зүгт яарахад
Би илүүг хүссэн
Биеэсээ тасарч одсон
Мөрөөдлийн зүгт сэтгэл аль хэдийн одсон ч
Би энд байгаа биетэйгээ бус
Тэнд байгаа
Тэмүүлж байгаа сэтгэлтэйгээ аль хэдийн
Мөрөөдлийн зүгт одсон

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал
2017.09.12

Аавдаа би залбирнаа

Сунаж мөргөх бурхан байлаа ч
Үрээ л гэх аав шиг минь байж чадах уу
Суутай мэргэдийн ишлэл үг үнэн байлаа ч
Аавын минь үг шиг сэтгэлээсээ байж чадах уу

Аавдаа би залбирнаа
Аавдаа би залбирахдаа
Ачлалт их хайранд нь залбирнаа
Аавдаа би залбирахдаа
Арван хүүхэддээ үлдээсэн
Аз жаргалын заманд нь залбирнаа

Толгод гэж тоолгүй
Уул хангайн даваануудын нэрийг нь хэлдэггүйг
Тогтоол гэж гололгүй
Усанд ам гардаггүй ухааны учрыг ойлгуулсан

Аавыгаа би шүтнээ
Аавыгаа би шүтэхдээ
Арван хүүхдээ хүмүүжүүлсэн
Арга ухааны нь шүтнээ
Амьдралд алдаагүй
Авьяас билгий нь шүтнээ

Зовлонгийн сүүдэр доороос зоригтойгоор татаж гаргах хүн
Ааваас минь өөр ачлалт хүн хэн байх билээ
Зорилгынхоо төлөө зүтгэхэд зоригтойгоор дэмжих хүн
Ааваас минь өөр ач буянтан хэн байх билээ

Аавдаа би мөргөнөө
Аавдаа би мөргөхдөө
Амьдрал босгосон
Ач гавьяанд нь мөргөнөө
Аавдаа би мөргөнөө

Агуу их хайранд нь сөгдөж мөргөнөө
Өнгө сайхан орчлонд бурхан шүтээн олон ч
Аав шиг минь шүтээн байж чадах уу
Өчнөөн олон хүн намайг магтаж байлаа ч
Аав шиг минь намайг үнэнчээр үнэлэх хүн олдох уу

Аавыгаа би хайрланаа
Аавыгаа би хайрлахдаа
Ачлал энэрлий нь үүрд санаж
Аавыгаа би хайрланаа
Аавыгаа би хайрлахдаа
Амь нас шигээ хайрланаа

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал

 2016 .12.15

Морьд давхих хэлхээ

Морьд давхина
Чадлы нь шалгах гэж уудам тал цэлийж
Хурдыг нь үзэх монгол наадам хүлээнэ
Түмний сэтгэлийн оргил дээгүүр
Нар тусах адил морьд давхин өнгөрөх
Тэр цаг хугацаа мөдхөн

Явдал сайтай морины сүүдэр доор нь
Хийморийн цэцэг ургаж гэж
Нар туссан өглөөгүүр
Уяан дээр суусан алаг шаазгай
Сайн мэдээ дуулгах нь
Нэн таатай сайхан

Зуны намуухан энэ орой
Аяган саран тэнгэрт байх үед
Холгүй ойрхон адуу тургилж
Ертөнцийн намууныг эвдэх нь
Нэг л сайхан чимээ

Солонгоор морио оосорлосон
Хөтөлгөө морьтон
Газрын хязгаарлуу холдохдоо
Нарыг уургалан дагуулж
Талд уусан одох нь
Тээр холын морьтоны бараа

Газрын чимээ сонсоход
Зүрхэн дээр морин төвөргөөн нүргэлнэ
Тоосон дундаас уулс өндийж
Адууны бэлчээрийн тал дунд
Ирээдүйд уралдах замаараа
Унага сүүлээ өргөн тоглоно

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал
2011.07.14

Ээжтэй хүн зовлон ярьдаггүй юм

Ээжтэй хүн зовлон ярьдаггүй юм
Эрлэг булаачихаж магадгүй гэж цээрлэдэг юм
Хэн миний төлөө өвдөхийг би мэднэ
Тэр хүн бол миний ээж
Хээнцэр ганган явсан залуу насаа
Хэдэн хүүхэддээ хувааж өгчихөөд
Өтлөхийн өмнөх зогсоол дээрээс
Өвдлөө гэж өөрөөсөө бусдад хэлээгүй
Хариу нэхээгүй тусандаа сэтгэл хангалуун суудаг
Хамгийн ачлалт хүн ээждээ өвдөж байна гэж
Зовлон нэмэхгүй ээ би

Хэн миний төлөө шаналахыг би мэднэ
Тэр хүн бол миний ээж
Тэрлэгэн дотроо жижигэрч
Тэнхээ тамирандаа ядарсан ч
Үрээ өмөөрөх сэтгэл нь дүүрэн байгаа
Хүү чинь сураггүй юу гэх
Хүйтэн үгэнд хариултгүй суугаа ч
Хүү минь ирнээ гэсэн
Даваанаас өндөр итгэл дээгүүр нь
Далавчтай шувуу ч давахгүй ээ
Учралын цагаан замаар хүү нь мөдхөн очно
Уулзахын баяр дээр минь нар тусаж
Хорвоо ээж хүү хоёртой хамт баярланаа

Хэн миний төлөө залбирахыг би мэднэ
Хэдэн жил залбирч байгааг ч мэднэ
Тэр хүн бол миний ээж
Тэнгэрийн наранд миний төлөө хэдэн жил дээжээ өргөж байгааг ч мэднэ
Тэрлэгнийх нь энгэрээс сүүний үнэр салаагүй болохоор
Хүүгээ жижигхэн гэж бодно
Чаддаг бол өглөө бүхэн хийморийн сан тавьж өгөхсөн гэж бодно
Чадалтайхан бол хүүтэйгээ хамт байх юм сан гэж яарна

Хэн миний төлөө зовохыг би мэднэ
Тэр хүн бол миний ээж
Хүү чинь алджээ гэж
Хүний амнаас биш
Салхины үзүүрээс сонсчихоод
Сандарч яваа хүн бол миний ээж
Өөдөө өгсдөг амьдралын хүрдийг
Өгсүүр гэдгийг мэднэ
Өөрөөсөө илүү үрдээ санаа зовдог болохоор
 Өтлөхийн түрүүндээ үрчлээ нэмдэг байх ээж минь
Зовох хэрэггүй ээжээ
Зовлон гэж үгийг үгийн сангаас хасчихсан
Үүрдийн нарыг сэтгэлд чинь залнаа
Үртэй хүний жаргалаар хорвоо таныг дайлнаа

Хэн миний төлөө баярлахыг би мэднэ
Тэр хүн бол миний ээж
Дэлгэцтэй ааруулы нь дөхүүлж өгөөд
Дэргэд нь өтөлж байвал ээж минь баярлана
Үртэй хүний жаргал гэж
Өөртөө ярьж баярлана
Хүүхэд шиг урам бурам хоёроор баярлана
Хүүтэйгээ хамт байгаадаа баясана
Нарны доор
Надтай хамт байгаадаа баярлана
Насаа буцааж ээж хүү хоёр
Хүүхэд шиг хамт баярланаа

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал
2014.06.12

Хүнгийн гол

Ууж ундаалахад минь
Бүлээн сүү шиг тагнай амталсан
Урсаж ирэх нь
Баяннуураа зорьж мэлмэрсэн

Зулайгаа норгоход минь
Зуу наслаарай гэж ерөөсөн
Зуны халуун цагт
Сэтгэл сэрүүцүүлж урссан

Тахиж шүтэхэд минь
Дээжээ өгч ундаалсан
Тамга шүргэсэн ус нь
Тамир сэлбэх рашаан болсон

Сав шимэндээ дэвэрч
Нар саранд эрхлэхдээ
Гангийн наранд татраагүй
Газрын хол урсахдаа дундраагүй

Элсэн доороос тунарч
Эргээ хальж цалгихдаа
Адууны хөлд булингартаагүй
Алс хүний нутгийг зориогүй

Дундаршгүй гэж цалгин
Ундарсан газраасаа урсахдаа
Зуун өдрийн наранд татраагүй
Зуны гурван сарын бороонд үерлээгүй

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал

2010.03.11

Монгол ухааны үргэлжлэл

Сүүн дээрээ хар ус дусаадаггүй
Сүхний ир дээшээ харуулж хаядаггүй
Сүүжний хоосон яс гэртээ хонуулдаггүй
Сүүдэр доор ааруул хатаадаггүй

Настанд золгохдоо гар хоосон очдоггүй
Намрын хайлган цагаар малаа ширүүн туудаггүй
Намагт булгийн эхэн дээр гэрээ барьдаггүй
Нагацынхаа дэргэд дал мөлждөггүй

Аргагүй сайхан
Ардын ухаан минь

Идээний сав хоосон буцаадаггүй
Ирээдүйгээ муугаар ёрлодоггүй
Элгэн таргийг эзнээс нь түрүүлж хөнддөггүй
Ээрүүлийн утсаа нар буруу эрчилдэггүй

Хөлстэй морь ижилд нь тавьдаггүй
Хүнд юм өгөхдөө шидэж өгдөггүй
Хөөрөг зөрүүлэхдээ толгойг нь дардаггүй
Хүүхдийн найран дээр хүйтэн хошуутай мал амалдаггүй

Морьтон заяат
Монгол ухаан минь

Дээлийнхээ захыг доош нь харуулдаггүй
Дэлэнтэй малынхаа буян хишгийг голдоггүй
Дээж өргөхдөө толгой нүцгэн байдаггүй
Дээдсийнхээ сургаалыг мартдаггүй

Савар барьж малаа туудаггүй
Салхины дээр үнсээ асгадаггүй
Сархад сөгнөхдөө ч муу үг хэлцдэггүй
Сайн яваа нэгнээ муулдаггүй

Аргагүй сайхан
Ардын ухаан минь

Цагаан сарын идээгээ тэгш тоогоор өрдөггүй
Цас орж байхад алгаа тосдоггүй
Цагаан идээн дээрээ мах тавьдаггүй
Цагийн зүүгээр амьдралаа хэмждэггүй

Айлд ороод зүүн талаар нь өгсөдөггүй
Аягатай цайг буруу гараараа авдаггүй
Ааваасаа түрүүлж дуугардаггүй
Аяганыхаа ероолыг хусдаггүй

Морьтон заяат
Монгол ухаан минь

Уурган дээгүүр харайдаггүй
Ууж идсэн аягаа хөмөрдөггүй
Усанд цагаан идээ дусаадаггүй
Ургаа чулууг хөдлөгдөггүй

Хайчны ир ангайлгаж хаядаггүй
Хадган дээр торго тавьдаггүй
Халбагаа тогоон дотор нь орхидоггүй
Хаалга алдалж зогсодоггүй

Аргагүй сайхан
Ардын ухаан минь

Зулын гэрэлд ном уншдаггүй
Зуухандаа хог хийдэггүй
Зуданд ам гардаггүй
Зуны цагт мал муулдаггүй

Эхнэр нөхөр хоер золгодоггүй
Эмэгтэй хүн овоон дээр гардаггүй
Энгэрээ задгай тавьдаггүй
Эвэргүй хонь ууцанд тавьдаггүй

Морьтон заяат
Монгол ухаан минь

Хормойгоо шууж айлд ордоггүй
Хоёр баганы хоорондуур гардаггүй
Хоносон гийчнээ хоосон хонуулдаггүй
Хол замд гарахдаа хоног товлодоггүй

Босгон дээрээ зогсодоггүй
Богино хавирга мөлждөггүй
Болсон хоолноос өнгөрдөггүй
Бор дарсанд шунадаггүй

Аргагүй сайхан
Ардын ухаан минь

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал

2014.08.15

Сураг

Уулзаагүй удсан
Багын найзаа хүүтэй болсон гэж сонслоо
Дөрөөн дээрээ халамцуухан
Айл айлаар бууж явахдаа
Дөнгөж төрсөн хүүдээ унага зүсэлж явна гэж сонслоо
Олон охидтой найзын минь гэрт
Од биш нар мандаж байна гэж дууллаа
Нэг л довон дээр төрж
Нэг л нутагт өссөн найзаа би бодлоо
Сурагч насандаа очиж баахан зүггүйтлээ
Сумын төвийн минь хэдэн байшин нүдэнд дулаахан үзэгдлээ
Долоон настай хоёр хүү
Анх сургуульд орж байснаа бодлоо
Дотуур байранд өнгөрөөсөн найман жил
Дурсамж дүүрэн адал явдал байсныг саналаа
Найман жил тохой нийлүүлэн суусан
Ангийн минь охин
Нэг өглөө хөөрхөн харагдсаныг бодлоо
Надтай адилхан
Найз минь ч түүнийг шохоорхож явсан
Тэр л сайхан үеэ эргэн саналаа.
Одоо бодоход
Маш өөр нийгэм байлаа
Охидууд тэгэхэд энгийн байлаа.
Ордог гардаг газар нь цөөхөн ч
Сумын төв минь
Хотын дайтай байлаа.
Олон жилийн дараа бодоход
Дурсамж дүүрэн байлаа.
Найз минь чгэсэн
Миний сургийг хэн нэгнээс дуулаа л байх
Надтай л адилхан
Дурсаж л байгаа байхдаа

Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал

2013.11.18

Цаг өөр болноо

Цаг өөр болноо
Цалингаас цалингийн хоорондох тарчигхан амьдрал минь улиг болноо
Цангасан эдийн засаг цатгалдаж цагаан мөнгөөр бороо орох цаг ирнээ
Цагийн аяс монголруу эргэж цалингаараа цатгалан амьдрах цаг ирнээ
Цамаан зан ахин сэргэж дэлхийг дайлья гэж дээлтэй монгол босож ирэх цаг ирнээ

Цаг өөр болноо
Харийнхан монголд минь ноён байхаа больж хав нохой шиг болох цаг ирнээ
Хаан төр минь авилгачдаасаа салж харин шударга бүхэн ялах цаг ирнээ
Хачиг шиг шавсан харийнханыг хамаг монголоосоо хөөн зайлуулах цаг ирнээ
Хаан төрийн сүлдэн дээрхи эзнээ гээсэн морь минь эзэнтэй болох цаг ирнээ

Цаг өөр болноо
Хямарсан эдийн засаг өндийж хямдхан бараанд биш чанартай бараанд чадлаа үзэх цаг ирнээ
Хятадын бараа хог болж монгол бараа монгол хүний хэрэглээ болох цаг ирнээ
Хярамцаг цувдай дэлхийн брэнд болж хятад, солонгос хоол нохойн хоол болох цаг ирнээ
Хянганы нуруугаа хятадаас булааж монголдоо нэгтэх цаг ирнээ

Цаг өөр болноо
Дэлхийд нэр нүүрээ дархалсан дээлтэй монгол удирдагч төрөх цаг удахгүй ирнээ
Дээрэнгүй гадныхан дээлтэй монголчуудыг минь дэлхийн суут үндэстэн гэдгийг дахин зөвшөөрөх цаг ирнээ
Дэлтэй монгол морины туурайнаас нь дэлхий адис авч сөхрөх цаг ирнээ
Дэлүүн болдогоос нь дэлхий жижигхэн харагддаг дээдсийн минь сүнс удахгүй ирнээ

Цаг өөр болноо
Багабанди овогт Намхай Тайванжаргал
2016.02.02

Яг өдийд

Одоо нутагт минь шөнө болж буй
Одтой тэнгэр дор их тал нойрсож буй
Яг өдийд
Зуны шөнө намуухан байдагсан
Зургаан сарын сүүлээр нар буцаад баахан бороо ордогсон
Их сунгааны шөнө уяачид хээр хонож байдагсан
Ээж наадмын гоёл оёод шөнө хагаслан суудагсан
Наадам дөхөөд ирэхээр нэг л сайхан байдагсан
Намайг бага байхад сумын наадам хамгийн гоё болдогсон

Одоо нутагт минь өглөө болж буй
Олон хот айлын бараанаас аргалын хөх утаа суунаглаж байгаа
Зэлэн дээр ээж минь өглөө нартай золгож байгаа
Зээргэнтийн хөндийн адууны бэлчээрээс аав минь ирж байгаа
Хонь захлан бэлчээртээ гарч байгаа
Хонины хишигтэй хүү морио эмээллэж байгаа
Уул уулын хярд алтан ганжир шиг нар тусаж байгаа
Усны мандал дээр нь загас булгин цахлай шүүрч байгаа
Одоо нутагт минь их үд болж буй
Орог шаргал манхан улайссан байгаа

Яг өдийд
Их үдийн нар хоймор голлож байдагсан
Эмээлийн баавар наранд халсан байдагсан
Адуу сүрэг сүргээрээ усанд хорж байдагсан
Аргалын утаанаас ялаа дайжиж байдагсан
Сэрүүн уст гол бүлээрсэн байдагсан
Сэвшээ салхины үзүүр хүртэл халуун байдагсан
Одоо нутагт минь орой болж буй
Орчлон унтахаар суугаагаараа үүрэглэж байгаа
Яг өдийд

Хотондоо ирсэн мал цатгалан байгаа
Хононоо гээд тэргэл саран мандсан байгаа
Нар жаргасан тэнгэрийн хаяа улааран байгаа
Наадмын шөнө болохоор хүн бүхэн догдолж байгаа
Аргамжааны морь алсхан тургих нь дэргэд юм сонсогдож байгаа
Айл айлын тооноор лааны бүдэгхэн гэрэл ойж байгаа
Яг өдийд

Н.Тайванжаргал
2015.01.14

Өглөөний монгол

Манхан уулсын оройд нар тусахаас өмнө адуундаа мордохдоо
Мандаж буй наран зүг морьтойгоо давхиж зүгээн гаргадаг өглөөний монгол би
Малын мөртэй өглөөний нар тусаагүй байхад
Малгайныхаа сорон дээр нар тусахыг үздэг эртэч монгол би

Нарийн сультай өвс шүүдрээ гөвөөгүй байхад гаталж өнгөрөхдөө
Нарнаас өрсөж ирээдүйрүүгээ морьтойгоо давхисан өглөөний монгол би
Нас насандаа нарнаас өрсөж мандсан
Надаас түрүүлж нар манддаггүй эртэч монгол би

Өнөд мөнх хорвоод өчнөөн жил амьдрахдаа
Өглөөний нарнаас өрсөж яарсан эртэч монгол би
Өргөн талд нар тусаагүй байхад
Өндөр уулсын орой дээрээс нар тосдог өглөөний монгол би

Тив алгассан нарны алтан цацрагаас өрсөж
Тэнгэрт нар шиг мандсан өглөөний монгол би
Тэргэл саран тэнгэрээс буугаагүй байхад
Тэмүүлж яарсаар нарнаас өрсөж манддаг эртэч монгол би

Үүлэн тэнгэрээс сар буугаагүй байхад уяан дээрээс мордож
Үүр хаяарсан тэнгэр доор нар тусахыг үздэг өглөөний монгол би
Өглөөний нар надаас хэзээ хойно мандахдаа
Үргэлж надад атаархдаг дэндүү эртэч монгол би

Тэнгэрийн хаяаруу өглөө эрт морьтойгоо давхихад минь
Тэртээгээс нар мандаж намайг хардаг өглөөний монгол би
Тэнүүн талын өглөөний шүүдэр морины сагаг норгохдоо
Тэндээс нар мандана гэж надтай хамт хүлээдэг эртэч монгол би

Багабанди овогт Намхайн.Тайванжаргал
2008 он 06.12

Зөнтэй ижий

Сарнаас зүүдээ уяж хонохдоо хүүгээ сайн явааг нь харсан
Санахын дэргэдээсээ бодлоо явуулж чилээхдээ хүүгээ ирж явааг нь мэдэрсэн
Зөн зөнгийн цагаан бодол дундаа
Зөвхөн хүүдээ зориулаад амиа уртасгаж хүлээсэн


Омогтны өмнө бөхийж явна гэж ижий нь бодохгүй ээ хүүгээ
Олсоноо бусдад цацаж баян тарган явна ч гэж зөгнөхгүй ээ
Олхио муутай ойворгон явна ч гэж ижий нь муугаар санахгүй хүүгээ
Од мэт мандаагүй байж болноо олныхоо дунд эгэл яваа байхаа хүү минь

Сүүгээрээ амалсан амь халуун үр минь хаана байна аа
Сүүдрийн доороос цэцэг ургаж хүү минь ирэх нь
Суль өвстэй намрын шаргал нар ижийг чинь бүтэн нөмөрчихөж
Сургийн газраас үнэр нь үнэртэх шиг боллоо хүү минь ирэх нь ижийдээ

Бор тарлан толгод нойтон бороотой байхад гэрээсээ мордсон хүү минь
Бодол дунд ургасан зөн хүү чинь ирж байна гэж шивнэх шиг
Олон зуны бороонд норсон ч огт өөрчлөгдөөгүй нутгийн толгод чинь
Орчлонд чамайг л гэсээр ижий олны нүдэнд харин жаахан эмгэн болсон хүү минь

Салхины үзүүрээс чимээ сонслоо ижий нь
Сайвар морьтой хүн уяан дээр ирж бууна гэнэ
Сэтгэл минь нэг л хөнгөн сайхан байх чинь
Сэмэртлээ санасан хүү минь ирэх нь дээ


Багабанди овогт Намхайн Тайванжаргал

2017.02.25

Монголоо олно би

Дуран тавих газрын зэрэглээт барааны үзүүрт бэлчих адуун сүргийн захаас Монголоо олно би
Дунд есийн идэр хүйтэн шөнө аглаг талд гүйх азарган чононы гал улаан нүднээс Монголоо олно би
Дуу шуугиантайхан уулнаас буух ширүүн урсгалт голын эхнээс цангаа тайлах марал бугын бараанаас Монголоо олно би
Дурдан алчуураа салхинд хийсгэн алхах жавхаат бүсгүйн эгэл сайхан харцнаас Монголоо олно би



Замын хөлөөс боссон нутгийнхаа шаргал тоосны сууж үлдсэн үзүүрээс Монголоо олно би
Захгүй үргэлжилсэн их тайгын нүдэн цоорхойн дундах цэцэг навчин дундаас Монголоо олно би
Загийн тойромтой амь халуун говийн уран зэрэглээт барааны үзүүрээс Монголоо олно би
Зааны даваанд хүч үзэх идэр эрсийн эр бяр эрдэм чадал дундаас Монголоо олно би


Даарьтай морины хөлсийг угаасан ширхэгт цагаан борооны дусал дундаас Монголоо олно би
Далавчит бүргэдийн дэвэлтээр гоёсон хөх тэнгэрийн сэмэрхий цагаан үүлэн дундаас Монголоо олно би
Давалгаа нь өндөр эрчилсэн нуурын тунгалаг усан доторхи загас жараахай дундаас Монголоо олно би
Даялан сэвэлзэх бүлээн салхины зөөлөн үзүүрт аргадуулах буурцагт ургамал дундаас Монголоо олно би


Багабанди овогт Намхайн Тайванжаргал

2012.08.18

Монгол банхар

Алтайн уулсын арслан юм гэнэ лээ
Айлын гадаа архирсан аянга юм гэнэ лээ
Андын сэтгэлтэй тангараг юм гэнэ лээ
Аргагүй хүний сайн нөхөр юм гэнэ лээ

Банхар голдуу нэртэй юм билээ
Баргилсан хоолойгоор хуцдаг юм билээ
Байгалийн шалгаралд тэсвэртэй юм билээ
Барааны газраас сүртэй юм билээ

Нүүдлийн газраас чимээ сонсдог юм гэнэ лээ
Нүдний хараа нь хурц юм гэнэ лээ
Нүргэлсэн дуугаар хуцдаг юм юм билээ
Нүүгэлтсэн бараан үүл шиг сүрлэг юм билээ

Хүүхэдтэй тоглохдоо дуртай юм гэнэ лээ
Хүйтрэх тусам өнгө ордог юм гэнэ лээ
Хүний сайн нөхөр юм гэнэ лээ
Хөдөө нутгийн эзэн юм гэнэ лээ

Элэг нь эзэндээ юм гэнэ лээ
Эзнийхээ л дуунд эргэдэг юм гэнэ лээ
Эрт цаг үеийн нөхөр юм гэнэ лээ
Эзнээсээ урваагүй итгэл юм гэнэ лээ

Харанхуй шөнийн хаан юм гэнэ лээ
Халтар зүсээрээ удамшсан юм гэнэ лээ
Харахад сүртэй юм билээ
Хамгийн ухаантай нохой юм гэнэ лээ

Төвд нохой гэж төөрдөг юм билээ
Төрөл угсааг нь судлаагүй юм билээ
Төрсөн газраа санадаг юм гэнэ лээ
Төгсөх газраа өөрөө сонгодог юм гэнэ лээ


Багабанди овогт Намхайн Тайванжаргал

2017.01.16

Бүсгүй хүн

Бүсгүй хүн гэж
Бүлээн сэтгэл нь цагаан байдаг
Бүхний дээд үзэсгэлэн байдаг
Бүсгүй заяа нь содон байдаг
Бүгд нийлээд хайр байдаг

Бүсгүй хүн гэж
Бүүвэйн дууны элбэрэл байдаг
Бүтэн сарны гэгээ байдаг
Бүрэг зан нь ичимхий байдаг
Бүүр холын наран байдаг

Бүсгүй хүн гэж
Бүрий нөмрөхөд саран байдаг
Бүжгийн талбайд гүнж байдаг
Бүхний өмнө гоо байдаг
Бүтэн заяа нь эгэлгүй байдаг

Бүсгүй хүн гэж
Бүүдийх алсын гэгээ байдаг
Бүрхэг биш нартай байдаг
Бүлээн сэтгэл нь цайлган байдаг
Бүх эрчүүдийн хайр нь байдаг


Багабанди овогт Намхайн Тайванжаргал

2000. 11.15
Эрдэнэт хот 

Эх шувуу

Өвс зуун нисэж буй шувууг
Үргээж бүү цочоогоорой
Өндөглөх гэж
Үүрээ засаж буй эх шувуу шүү

Өт зуун нисэж буй шувууг
Үймүүлж бүү айлгаарай
Үрдээ хоол аваачиж өгөхөөр
Үүрлүүгээ нисэж буй эх шувуу шүү

Хадан дээр үүрээ зассан шувууг
Хашгирч бүү цочоогоорой
Халуун үүрнээсээ өндөгөө унагачихаж мэднэ шүү
Харамсаж чамд гомдоно шүү

Хайрган дээр өндөглөсөн тогорууны өндөгийг
Харалгүй битгий гишгичихээрэй
Харамссан эх тогорууны
Хараал жатга нь аюултай шүү

Үүрээ зассан модон дээрээс
Үргээж бүү айлгаарай
Үхлийн өмнө ч босдоггүй
Үрдээ харам эх шувууг хайрлаарай

Багабанди Намхайн Тайванжаргал
2017.07.17

Үүрд үлдмээрээ

Ханат монгол гэрийнхээ дулаан халуун голомтон дээрээ мөнх амьдармаараа
Хангал адуу булгисан юм шиг тарлан манханы таанын амтат уусмаараа
Харлаг тэх ч халтирмаар хадан хавцалын орой дээр салхи сөрж үүрд зогсмоороо
Хаана ч байхгүй нутгийнхаа халуун элгэн дээр нь үүрд үлдмээрээ


Тэнгэрээр дүүрэн оддын дунд тэр чигээрээ түгэж үлдмээрээ
Тэлмэн жороо морины тэнэгэр сайхан явдал дунд уусаж ундармаараа
Тэрлэгэн дээрээ туссан нарыг тэнд нь тогтоож үүрд тусгамаараа
Тэмээн дээрээс тэнгэрт тэмүүлж тэндээ шувуу шиг үүрд халин нисмээрээ


Үүдээр орж ирсэн үдийн нарыг өдөржин хоймороо тахиж шүтмээрээ
Үгийн сайханд урам орж үзэгний үзүүрийг үл амраамаар
Үрээ морьд өтгөн ижил дундаа харагдах нь өвгөн адуучины сэтгэлийг үүрд хөглөмөөрөө
Үүлэн дээр нар сууж үзэсгэлэн төгөлдөр миний нутгийг үүрд магтмаараа


Холын зэрэглээн дундаас адуу тодрон гарч ирэхийг үүрд хармаараа
Хот айлуудын хооронд хонхны дуутай хүүхэд алхаж явахыг өхөөрдмөөрөө
Хонь хотолсон үдшээр хоймор суух аав хүүдээ үлгэр ярихыг үргэлж сонсмоороо
Хорвоод ганцхан нутгаа хойшид ч гэсэн үүрд хайрламаараа

Багабанди овогт Намхайн Тайванжаргал

2015.11.16

Зэмлэл үгүй аав минь

Зэмлээгүй та намайг ааваа
Алдаан дундаа бүдэрч
Хорвоо дүүрэн уйлахад минь
Аргадаж тайвшруулаагүй хэрнээ
Аав минь та нэг л ширүүн харсан
Үүнийг би зэмлэл гэж харсан ч
Үнэндээ энэ харц нь сургаал байсан
Зэмлээгүй та намайг ааваа
Ухаан тань уул байж
Угаасаа та тэнгэр байж


Зандраагүй та намайг ааваа
Босгон дээгүүрээ алхахдаа
Бодлоггүй нэг алхаад бүдрэхэд минь
Газар хатуу гэж
Ганц л удаа хэлсэн
Өргөөд босохдоо та
Өчнөөн бодол тунгааж байсан
Зандраагүй та намайг ааваа
Бодол тань богд байж
Бодоод байх нь та тэнгэр байж



Буруутгаагүй та намайг ааваа
Амьдралаас би халтирч уруудахдаа
Ааваасаа гараа өгөөч гэж гуйсан
Татаж босгохдоо та юу ч хэлээгүй
Таягаараа чичиж буруутгаагүй
Дүнсгэр дуугүй олон хоног явсан
Дөрвөн улирал намайг бодож явж дээ
Буруутгаагүй та намайг ааваа
Аав минь та амьдрал байж
Ахиад бодоход тэнгэр байж

Багабанди овогт Намхайн Тайванжаргал
2001.03.19

Баяр баясгалан

Настай ижийдээ хүү нь очих нь нулмистай баяр баясгалан
Нар хөөртөл үнэгчлэх үр нь ээж аавын амин баяр баясгалан
Нас насны мянга мянган морьд уралдах нь төрийн хийморьтой баяр баясгалан
Наадмын түрүүнд морь нь ирэх нь уяач хүний дээшээ огшсон баяр баясгалан


Тав даваад есөн хөлт тугаа тойрч байгаа нь шинэ начны эртэй баяр баясгалан
Тамганы найран дээр зочин таарчихаад ерөөл хэлж байгаа нь билэгдлийн баяр баясгалан
Таарсан хүнээсээ эрлийнхээ сургийг сонсох нь хосгүй баяр баясгалан
Таван хошуу малынхаа буянд талархах нь малчин хүний баяр баясгалан


Миний хүү эр хүн болж дээ гэж хүүдээ урам өгөх нь үртэй хүний баяр баясгалан
Мэнэнгийн талд уул харагдах нь зүг чигийн баяр баясгалан
Мэнд мэдсэнд баярлах үл таних хөгшний сэтгэлийн их баяр баясгалан
Мэдсэнээ бусдад түгээх нь номч хүний оюуны баяр баясгалан

Эхнэрийнхээ харцанд ээнэгших нь ханьтай хүний хайрын баяр баясгалан
Эх нутгаа гэж гүйж ирэх нь унаган хүлгийн нутаг амьтай баяр баясгалан
Ингэн тэмээ ботгондоо буйлсаар ирэх нь эх үрийн баяр баясгалан
Илүүгээрээ бусдад туслахыг хүсэх нь өглөгч хүний өгөөмөр баяр баясгалан

Багабанди овогт Намхайн Тайванжаргал

2002 он.09.12

Ээж таньдаа

Өөдөөс нь гүйж өссөн үрээ
Өөрөөсөө өндөр болохыг үзсэн ч
Өвөртөө багтааж өсгөсөн үрээ
Өрх тусгаарлаж айл болохыг үзээгүй ээ ээж минь


Чимээгүй ертөнцийг чиглээд явахдаа
Чи миний үргэлжлэл гэж намайг үлдээсэн
Чилийтлээ сунасан он цагаас
Чиний тухай ээж нь сонсоно гээд явчихсан ээж минь

Хорвоод тээж төрүүлсэн үрээ

Хорь хүрэхий нь үзсэн ч
Хормойноос нь зүүгдэж өссөн үрийнхээ
Хожмын цагий нь үзэж чадаагүй ээ ээж минь


Жамын цагаан тавиланг дагаад явахдаа
Жаргалын замаа үлдээгээд одчихсон ээж минь
Жаахан эрт явчихаж дээ гэж дээ
Заяа тавиланд нь харамсаж үлдсэн хүүгээ өнчин болгочихсон оо та

Амьдралд тээж төрүүлсэн үрээ
Аз жаргалын замд хүргэсэн ч
Алдаж оносон үрийнхээ
Алдаа оноог нь хуваалцаж чадаагүй ээ ээж минь

Үүрдийн амьдралд үзэгдээд өнгөрөхдөө
Өөрийгөө үржүүлж өнөр болсон оо та ээжээ 
Өнгөтийн ертөнцөөс буцахдаа та
Үр хүүхэддээ аз жаргалаа үлдээгээд буцсан ээжээ та

Багабанди овогт Намхайн Тайванжаргал
2017.03.25

Говийн намар сайхан

Бурханы мутар дээрээс нар буцах цагаар
Буурцган толгойт ерхөг цас шиг бутрах үеэр
 Тармаг өвсөн толгой дохилзож
Тасарч амжаагүй сулийн үнэр эргэж хургасан
Зэрэглээ хөтөлсөн хатирч хулангийн тоостой
Зээр цангаасан үдийн шаргал нартай
Говийн намар сайхан

Тэмээн жин ачаалаад хөтлөх үүрийн цолмон гэрэлтэх үеэр
Тэнгэрийн хаяаруу нар уусах үдшийн бүрийгээр
Уул нүүж яваа юм шиг тэмээ бэлчсэн талаас нь
Угтаж ирээд зам заах шиг говийн хөх салхи нь
Замын эхнээс таана хөмүүлийн үнэрээрээ дайлж
Захуй зармангийн говь нь энэ шүү дээ гэж бурантаг хөтөлж хөвөрсөн
Говийн намар сайхан


Ботгондоо яарсан ингэ зэлэндээ ирэх оройн нарнаар
Бортгондоо дүүрэн сүүтэй саальчин гэртээ орж ирэх үдшээр
Тооройн төгөлтэй баянбүрдийн ус цалгиж
Торомтой ингэ талд уусах
Жаргаж байгаа наран доорхи говь
Жаргалтайн дэлгэрийг аялах шиг
Говийн намар сайхан


Багабанди овогт Намхайн Тайванжаргал

2016.07.01

Гуниг болно

Бодлоос хийссэн хөнгөн санааширал
Бор толгодын дээгүүр нисэж гуниг болно
Бороотой өдрүүдийн тоо ихэдсэн нар буцах үеэр
Бодол дотор минь бороо ороход гуниг болно

Богинохон зуны сараар орчлонг төсөөлөхөд
Богдод мөргөдөг байсан замаар орчлонг хэмжиж халаг болно
Болдогсон бол зуны сарыг зургаа болгомоор санагдавч
Бодохоос цаашгүйдээ гуниг болно

Боломжыг ашиглаж чадаагүйдээ харамсаж
Бор дарсанд буруугаа чихэж гуниг болно
Бодож явдаг зүйлээ биелүүлж чадаагүйдээ
Бор толгод шиг дүнсийж гуниг болноо

Багабанди овогт Намхайн Тайванжаргал

2016.09.08

Бүрдэхүй доор ...

Төрөхүй
Бүрэлдсэн бие эхийн хэвлийд арван сар төлжихүйд
Бүлээн амиа цуглуулж амьдралд бэлдэхүй
Бүтэн бие амьдралд яаран догдлохуйд
Бүрий шөнөөр хорвоод мэндлэхүй

Өсөхүй
Мөчлөгт хорвоог дөрөөлөн өндийж зүтгэхүй
 Мөөмөндөө хүрчээд сэтгэл дүүрэн цадахуй
Мөн чанарыг мэдэрч хорвоог ухаархуй
Мөрөөдлийнхөө зүг тэмүүлж орчлонг танихуй

Амьдархуй
Арга билэг шиг айл болж амьдархуй
Алдаа онооноос амсаж амьдралд хөл тавихуй
Аз жаргалын гараас хөтөлж алс одохуй
Амьдралын замаар амь биеэ үүрч зүтгэхүй

Хайрлахуй
Саатаж зогссон болзооны шөнөө эс тоолохуйд
Санаж үгүйлэхийн шаналангаа үл дурсахуй
Сайхны өмнө сатаарч хэдийн зогсохуйд
Шаналал өөртөө бэлэглэж түүнийг хайрлахуй

Бодохуй
Лавширсан бодлын үзүүрээс гараа ороон барихуйд
Ламбугай шиг гүн бясалгаж үл чадахуй
Лай ланчиг үргээсэн аврал нөмрөхүйд
Лааны гэрэлд ч түр саатаж өөрийгөө мэдрэхүй

Шаналахуй
Чимээлсэн хагацлын үзүүрээс ижийгээ алдчихаад эмтэрхүй
Чиний дүр төрхөнд дурлачихаад зүрх сэтгэл зөрчилдөхүй
Чи миний аавыг өгөөч гэж хорвоогоос хичнээн удаа гуйхуй
Чийгшсэн зовхинд нулмис хургаж үл хатахуй

Гомдоохуй
Сүүдэр шиг үгээр зэмлэж үргээхүй
Сүнс шиг муу санаалж итгэлий нь эвдэхүй
Сүмийн ганжир доор алдаагаа ухаархуйдаа
Сүүгээр аргадаж уучлал эрэн нүглээ наминчлахуй

Баярлахүй
Итгэлээ эс няцсан анддаа талархаж сэтгэл гийхүй
Ирнээ гэж хүлээж буй ханьдаа догдлон яарахуй
Ирээдүй надад гэрэл гэгээтэй харагдахуйд
Ирмүүн хүсэл зорилго сэтгэл халин дэврэхүй

Хүсэхүй
Ганцаардлаас зайлж ганцхан чамдаа очихыг хүсэхүй
Ганцхан шөнө бус насаараа хайрлахыг бодохуй
Галбиргүй ертөнцийн галбир гэж чамайг амтлахуй
Газар дээр унасан нар юм гэж чамаараа гоёхуй

Жаргахуй
Эвлүүлж босгосон амьдрал элэг бүтэн байвал жаргахуй
Эхлэлээсээ төгсгөл хүртэл эс зовлон тохиолдвол баярлахуй
Эмтэрсэн бүхэн эвлэж энгэр газар нар унавал сэтгэл хөөрөхүй
Эрийн жаргалыг амтлуулсан эхнэрдээ эгнэгт талархахуй

Омогшихуй
Ертөнцийн хязгаарыг гатлана гэж өөртөө эрдэхүй
Ерөөсөө монгол хүн босоо заяатай гэж тэнгэр тэмүүлэхүй
Есөн зүйлийн бодьгалыг эс анзаарч омогшихуй
Ердөө өчүүхэн сэтгэлдээ орчлонг багтааж омог бардам явахуй

Төгсөхүй
Үгүй хаязгаарт очиж эс мухардахуйд
Үнэн худлыг эс ялгаж буцахуй
Үгний минь үнэ цэнэ унаж эс тоохуйд
Үхэл аваад явахад эс цааргалхуй

Багабанди овогт НамхайТайванжаргал

2015.09.18

Би аавтай хүн

Намайг төрөхөд унага зүсэлж
Үнэг хайчилсан
Насаараа би нэрээр нь хорвоод овоглож
Нартад би
Голомты нь өргөж явах
Нас насандаа бүтэн нэртэй явсан
Адуучин аавын хүү би
Мөрөн дээрээ суулгаж
Наранд ойрхон эрхлүүлэхдээ
Дөрөөн дээрээ тэнцүүлж
Орчлонд намайг хүн болгосон
Хөл алдахгүй
Ухааны уул шиг тулхтай
Хэл амны сүүдэрт жиндэхгүй
Цагаан мөрийн нөмөртэй
Би аавтай хүн
Уурга сунгасан наран даллаганд нь
Хийморьтой сүрэг нь дэргэж ирдэг
Уяан дээрээ буухад нь
Нар дагаж тусдаг
Уул уулын оройноос өндөр
Тэнгэр шиг тулхтай
Би аавтай хүн
Н.Тайванжаргал

Адуучин аавдаа

Жавар есийн дундуур эмээл дээрээ дэрвэж явсанаа
Жаргаж явнаа гэж бусдад яриагүй ч
Жаран насанд хүрчихээд ч уургаа тулаад мордсон аавынхаа
Жаргалтай харцнаас нь
Аав адуу хоёр амьдралд хамт байсныг
Аргагүй хүү нь мэдсэн
Наран ургах зүгийн бараанаас хичнээн жил адуугаа тууж ирсэнээ
Насаараа нэгдэл нийгмийн адуу хариулснаа бусдад яриагүй ч
Насан өндөр болчихоод ч адуу гэж тэмүүлдэг
Настай аавынхаа
Адуунд хайртай сэтгэлийг нь
Арван хүүхэд нь авч үлдсэнийг
Аав минь та мэдсэн байх даа
Дэрсхэн өссөн хэдэн хүүхдээ дэлтэй адууны тоосон дунд өсгөснөө
Дээлээ гандтал дээд тэнгэрийн наран доор хичнээн жил адуундаа явсанаа
Бусдад яриагүй ч аав минь
Будан татсан нуураас адуугаа усалж зогсохдоо
Адуучин хүний жаргал болсон
Адуу эвшээхийг хараад баярлаж байсан байх даа аав минь
Уяан дээрээ хичнээн жил морины сүүл боож зогссноо
Улсын наадамд унаган хүлгээрээ хичнээн жил уралдснаа
Хэнд ч яриагүй аав минь
Өөрийнх нь нэрийг өндөрт өргөсөн халтар азарганыхаа
Үр төлөөр
Өчнөөн жил айраг түрүү хүртсэнээ
Миний аз жаргал энэ гэж
Мэдээж дотроо баярлаж байсан байх даа аав минь
Н.Тайванжаргал

Ханьдаа

Цагийн элгэн дээр цаг хугацааг хамт элээх
Царайны өнгөн дээрээ үргэлж инээд цалгиах
Цаг хугацаанаас эргэж намайг олох
Цайлган сэтгэлдээ нар мандаах
Хань минь ээ
Үйлийн тавиландаа үнэнээ наддаа л хэлэх
Үргэлжийн гэгээндээ намайг баярлуулах
Үгийн сайхандаа үүрд намайг баясаах Үнсэлтийн цагаан амтандаа үргэлж намайг дурлуулах
Хань минь ээ
Зөнтэй сэтгэлийн үзүүрээсээ зөндөө олон аз жаргалыг дуудах
Зүсний сайханд нь зүтгэж би тэмүүлэх
Зөрөг цэцгийн үнэрээрээ зөвхөн намайг дайлах
Зөв буруугийн тавилан дээр зөвлөж намайг түших
Хань минь ээ
Мэлмийдээ нулмисгүй нүдээрээ намайг ширтэх
Миний мэдэх л насны хэмнэлээ надтай үдлэх
Мэнгэн дээрээ инээд тогтоож цацраах
Мэдэхийн хүслэнд намайг урин дуудах
Хань минь ээ
Ханатын голомтондоо хатан заяагаа дуудах
Халгих залуу насанд минь хайраар намайг түших
Харцандаа ойрхон үргэлж намайг уях
Хамт туулах хорвоогоо хайраараа уяраах
Хань минь ээ
Үдийн нарнаар үдэлж үргэлж намайг жаргаах
Үрийн заяагаа дуудаж үргэлжлэлээ үлдээх
Үс нь цайвар болтлоо өөрийгөө элээх
Өнгөтөөс буцахын цагт өвдөг түших
Хань минь ээ
Н.Тайванжаргал

2 April 2017 at 22:57 · Public

Аав шүтээн

Өнгө мөнгө шүтэгсэдийг үргэлж сайн явсан гэж дуулаагүй
Өвгөн буурал ааваа шүтэгсэдийг өөдөлсөнгүй гэж сонсоогүй
Өндөр албан тушаал шүтэгсэдийг дэвжсэн гэж дуулаагүй
Өнө мөнхөд эх нутгаа шүтэгсэдийг уруудсан гэж сонсоогүй
Алт мөнгө шүтэгсэдийг
Аз жаргалаа олсон гэж дуулаагүй
Ачит аавыгаа шүтэгсэдийг
Алив сайхан орхисон гэж сонсоогүй
Эд хөрөнгө шүтэгсэдийг дэвжсэн гэж сонсоогүй
Энэрэлт аавыгаа шүтэгсэдийг уруудсан гэж дуулаагүй
Эрх мэдлийг шүтэгсэдийг өөдөлсөн гэж сонсоогүй
Эх нутгаа шүтэгсэдийг буруудсан гэж дуулаагүй
Аавыгаа шүтэгсэдийн сэтгэлээс
Алив муу бүхэн гарсан гэж сонсоогүй
Аавыгаа дуулагсадын зүрхнээс
Аялгууны сайхан холдсон гэж дуулаагүй
Харийн бурхан шүтэгсэдийг гэгээрсэн гэж сонсоогүй
Харин аавыгаа шүтэгсэдийг алдсан гэж дуулаагүй
Хаа холын мэргэдийг шүтэгсэд оносон гэж сонсоогүй
Хайртай аавыгаа шүтэгсэдийг уруудсан гэж дуулаагүй
Алдар нэрийгшүтэгсэдийг
Аз жаргал таалсан гэж сонсоогүй
Аавыгаа л шүтэгсэдийг
Аз жаргал орхисон гэж дуулаагүй
Н.Тайванжаргал

Ижийгээ би баярлуулаагүй байх

Олдохдоо би нэг баярлуулсан байх
Ондоогоор би баярлуулаагүй байх
Орчлонд ирэхдээ ахиад нэг баярлуулсан байх
Олигтой би баярлуулаагүй байх
Төрөхдөө би нэг баярлуулсан байх
Өсөхдөө би өчнөөн зовоосон байх
Түүнээс хойш дандаа зовоосон байх
Төрсөн хүү нь байж ижийгээ баярлуулаагүй байх
Хорвоод ирэхдээ би нэг баярлуулсан байх
Хожим өсөхдөө өчнөөн зовоосон байх
Хойшид би ижийгээ баяруулаагүй байх
Хожмын цагтаа өчнөөн зовоосон байх ижийгээ би
Үр нь болж төрөхдөө нэг баярлуулсан байх
Үүнээс хойш дандаа зовоосон байх
Үргэлж би баярлуулаагүй байх
Үүрд хамт байж жаргаагүй байх
Хүү нь болж ирэхдээ нэг баярлуулсан байх
Хүлгийн дөрөөнд хүрэх гэж зовоосон байх
Хүний орчлонд би ижийгээ баярлуулаагүй байх
Хүүхэд наснаасаа эхлэн зовоосон байх ижийгээ би
Н.Тайванжаргал

18 April 2017 at 19:27 · Public

Би дуу байлаа

Би дуу байлаа
Аавынхаа адуундаа явахдаа аялдаг
Ардын дуу байлаа
Аргалд явахдаа ижийнхээ аялдаг
Аялгуут дуу нь байлаа
Алдарт дуучин Адарсүрэнгийн дуулдаг
Алтай хангай гэж дуу байлаа
Би дуу байлаа
Эх орон 52 хүлээн авагчаар сонсдог
Эх орны тухай дуу байлаа
Ээжийнхээ үргэлж аялдаг
Энэрлийн бүүвэйн дуу байлаа
Эцгийнхээ морин дээрээ аялдаг
Эр бор харцага гэж дуу байлаа
Би дуу байлаа
Н.Тайванжаргал

Ай сайхан нутгийн минь

Ай сайхан нутгийн минь
Газрын чоно нь улихаараа тэнгэрээсээ хийморио дууддаг юм
Гадаа уяан дээр морьд нь эргэцэхээрээ эзнээ дуудаж үүрсдэг юм
Ай сайхан нутгийн минь
Гадсаа тойрч ботго нь буйлахаараа сүүтэй нулмис унагадаг юм
Ганганах шувууд нь нисэхээрээ нутгаа нар зөв эргээд буцдаг юм
Ай сайхан нутгийн минь
Тэнгэрийн шувууд нисэхээрээ үүлэн чөлөөн дунд хальдаг юм
Тэрлэг хөөрөгдсөн салхи нь сэвэлзэхээрээ
агь гангын үнэрээрээ дайлдаг юм
Ай сайхан нутгийн минь
Тэрэгний мөрийг авч үлдэхээрээ тал нь цэцэг навчаараа хучиж нуудаг юм
Тэргэл саран нь мандахаараа шөнөжин сууж үүрэглэдэг юм
Ай сайхан нутгийн минь
Тунамал цэнхэр нуур нь давалгаалахаа нойтон агаарт нь тэнгэр сэрүүцдэг юм
Тунадас цагаан бороо орохоороо олон өдрөөр шивэрч цэцэг баярлуулдаг юм
Ай сайхан нутгийн минь
Туурайт хүлэг янцгаахаар уул нь цаашаа дамжуулж цуурайтдаг юм
Тулганы улаан гал дүрэлзэхээр нь галын дөл өөдөө гэж бэлэгшээдэг юм
Ай сайхан нутгийн минь
Эр хонгорын аялгуу сонсогдохоор нь уул нь дагаж түрдэг юм
Эмээлтэй морь уяан дээр шилгээхээр шувууд нь цочиж нисдэг юм
Ай сайхан нутгийн минь
Энгэр газар нь нар тусахаар бүлээн илчинд нь бүтэн өдөржин баярладаг юм
Энгүй өргөн талд нь зэрэглээ гүйхээрээ
зээрийн барааг алдалгүй дагадаг юм
Ай сайхан нутгийн минь
Уудам тал туурайн тоостой байхаараа хийморь дуудаж холоос далладаг юм
Унаган хүлэг нь гүйж ирэхээрээ уяан дээрээ ирээд хөрвөөдөг юм
Ай сайхан нутгийн минь
Усны ариун үнэр нь үнэртэхээрээ цангаа тайлах шиг сэрүүсдэг юм
Уянгат уртын дуу сонсогдохоороо сэтгэл хөглөж яруусдаг юм
Ай сайхан нутгийн минь
Алтан нар нь мандахаараа баруун хоймроор нар зөв өгсдөг юм
Аяганд цагаан сүү мэлтэлзэхээрээ сэтгэл дүүрэн тунардаг юм
Ай сайхан нутгийн минь
Адуу усан цувахаараа тоос дагуулж бараа алдардаг юм
Аргалд явсан ижий нь ирэхээр жаахан үр нь угтаж гүйдэг юм
Ай сайхан нутгийн минь
Үүлэн сүүдэр нь морины хөлд гишгигдэхээрээ наран зүг хөлбөрч эргэдэг юм
Үүдээр холын бараа харагдахаараа дэргэд юм шиг тодордог юм
Ай сайхан нутгийн минь
Үзэмж сайхан байгаль тодрохоороо мэлмий булааж баясгадаг юм
Үйлс нь дээшээ байхаараа ард түмэн нь жаргалтай байдаг юм
Ай сайхан нутаг минь
Н.Тайванжаргал
2017.04.28

Миний хүссэн амьдрал

Миний хүссэн амьдралын
Зөөлөн борооны зүсний өнгө нь цагаан байх ёстой
Миний хүссэн амьдралын
Зөрөг зам дээр зөрсөн хүмүүс зөвхөн инээж явах ёстой
Миний хүссэн хорвоогийн
Зүйлийн цэцгүүд нь зөвхөн өнгөлөг байх ёстой
Миний хүссэн хорвоогийн
Зөндөө олон хүмүүс зөвхөн аз жаргалтай байх ёстой
Миний хүссэн орчлонгийн
Зөн совин нь зөвхөн сайхныг мөрөөдөх ёстой
Миний хүссэн орчлонгийн
Зөв сэтгэл нь зөвхөн гэгээн байх ёстой
Н.Тайванжаргал

Зурганд зориулав

Уяхан юмаа монголын минь бүсгүйчүүд
Уран юмаа монголын минь байгаль
Удамтай юмаа юмаа монголын минь бүсгүйчүүд
Унаган юмаа монголын минь байгаль
Харц булаам юмаа монголын минь бүсгүйчүүд
Харамлахаас аргагүй юмаа монгол эх орон минь
Хайрлам үзэсгэлэнтэй юмаа монголын минь бүсгүйчүүд
Хайрлахаас аргагүй юмаа монгол эх орон минь
Нүдэнд дулаахан юмаа монголын минь бүсгүйчүүд
Нүүдэлчин соёл нь гайхалтай юмаа монгол эх орон минь
Нүгэлгүй сайхан харцтай юмаа монголын минь бүсгүйчүүд
Нүд дүүрэн сайхан юмаа монгол эх орон минь
Н.Тайванжаргал

Зурган дээрхи хүүд

Тоодон тоодон торгон дээлтэй
Тожгор тожгор хөөрхөн алхаатай
Торомгор торомгор хар нүдтэй
Тоотой тоотой жаахан настай
Дүүлэн дүүлэн нисэх гэж
Дүүрэн дүүрэн инээсэн
Дөнгөж дөнгөж амьдралыг таньж яваа
Дөтөлж дөтөлж ирээдүйрүү дөхөж яваа
Хараад хараад баймаар хөөрхөн хүү
Хайрлаад хайрлаад баймаар эрдэнэ
Халуун цус нь шингэн шингэн
Халх монголын жаахан жаахан хүү
Н.Тайванжаргал

Нар

Өдөр өдрийн нар
Өөр өөр өнгөтэй
Өчигдрөөсөө илүү
Өнөөдрийн нар өнгөтэй
Өнгөрсөн түүхээсээ
Ирээдүй нь илүү өнгөтэй
Маргаашийн нар
Өнөөдрөөс илүү өнгөтэй
Мандаж байгаа нь хүртэл
Нэг л гоё өнгөтэй
Магадгүй өглөөний нар болохоороо
Бусдаасаа илүү өнгөтэй
Н.Тайванжаргал

Чамаасаа би ...

Өглөө наран доороос сэтгэлээ би уялаа
Чамаасаа би яаж холдох билээ
Өвөртөө дасгасан хайраас чинь өнгө нэмж бослоо
Чамаасаа би яаж уйдах билээ
Харцнаас чинь уягдаж чамайг тойрч үдэллээ Чамаасаа би яаж холдох билээ
Хайранд чинь уярч мөнхийн уяагаар өөрийгөө бөхөллөө
Чамаасаа би яаж уйдах билээ
Гунигийг дуулаагүй сэтгэлд чинь би хоногшлоо
Чамайгаа би яаж гомдоох билээ
Гучин насны босгоор орсон амьдралаа би дархаллаа
Чамайгаа би яаж гомдоох билээ
Дэргэд чинь би мөнхийн зогсоолдоо буулаа
Чамайгаа би хайрллаа
Дэндүү хайранд чинь би ээнэгшсэн даслаа
Чамайгаа би түшлээ
Н.Тайванжаргал